Các công cụ cải tiến năng suất chất lượng đã và đang được phát triển, ứng dụng trên toàn thế giới nhằm đảm bảo doanh nghiệp vận hành tác nghiệp một cách hiệu quả. Năng suất là yếu tố then chốt quyết định khả năng cạnh tranh và sự tồn tại lâu dài của một doanh nghiệp , là cơ sở để nâng cao thu nhập, tạo môi trường và điều kiện làm việc tốt cho người lao động. Đối với quốc gia, năng suất giúp nâng cao chất lượng tăng trưởng nền kinh tế thông qua sử dụng một cách hiệu quả các yếu tố đầu vào là “vốn” và “lao động” để gia tăng kết quả đầu ra. Mục tiêu cuối cùng của năng suất là nâng cao chất lượng cuộc sống và đảm bảo một xã hội tốt đẹp hơn.
Tùy vào thực trạng của từng doanh nghiệp sẽ áp dụng các công cụ cải tiến khác nhau. Ảnh minh họa
Năng suất của một doanh nghiệp có thể chịu tác động của nhiều yếu tố. Các yếu tố này có thể chia thành hai nhóm: Nhóm yếu tố bên ngoài bao gồm môi trường kinh tế thế giới, tình hình thị trường, cơ chế chính sách kinh tế của Nhà nước và nhóm yếu tố bên trong bao gồm lao động, vốn, công nghệ , tình hình và khả năng tổ chức quản lý sản xuất.
Ngoài các yếu tố bên ngoài tác động, các yếu tố tác động từ bên trong nội bộ tổ chức hoàn toàn có thể thay đổi được nhờ các công cụ cải tiến năng suất như: 5S, Kaizen, Lean, TPM, KPI, MFCA, BSC… Các công cụ cải tiến này là những giải pháp giúp doanh nghiệp cải tiến quy trình sản xuất, loại bỏ những khuyết điểm, giảm lãng phí không đáng có nhằm đáp ứng nhu cầu của khách hàng, nâng cao vị thế và uy tín của doanh nghiệp trên thị trường.
Tùy vào thực trạng của từng doanh nghiệp sẽ áp dụng các công cụ cải tiến khác nhau. Ví dụ, việc áp dụng công cụ cải tiến năng suất như: Hạch toán chi phí dòng nguyên liệu (MFCA) giúp doanh nghiệp hình thành được phương pháp và cách thức kiểm soát chi phí đối với các nguyên vật liệu tham gia quá trình sản xuất và giảm lãng phí.
Việc áp dụng BSC hỗ trợ các doanh nghiệp kiểm soát tốt mục tiêu chiến lược và quá trình hoạt động thông qua hệ thống KPIs, từ đó, giúp các doanh nghiệp nâng cao được chất lượng sản phẩm, giảm thiểu các chi phí và nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường trong và ngoài nước.
Việc áp dụng mô hình quản lý tinh gọn (Lean), Kaizen, 5S sẽ giúp các doanh nghiệp loại bỏ lãng phí và bất hợp lý trong quá trình sản xuất, cung cấp dịch vụ, hướng mọi hoạt động của tổ chức theo hướng “tinh gọn”. Giúp cho doanh nghiệp cải tiến, ngăn ngừa sai lỗi, giảm thiểu rủi ro, từ đó nâng cao năng suất.
Đã có khá nhiều doanh nghiệp áp dụng thành công các công cụ cải tiến trên, giúp doanh nghiệp mình nâng cao năng suất từ 15-30%. Như: Công ty CNC - Vina, Hà Nội tăng tỷ lệ các dự án thiết kế hoàn thành đúng tiếp độ giao hàng lên 19%, tỷ lệ đơn hàng lắp rắp cơ đúng tiến độ từ 22% lên 64%, tỷ lệ đơn hàng lắp rắp điện đúng tiến độ từ 11% lên 55%, giảm tỷ lệ tồn kho hàng chính hãng so với kho chung xuống dưới 20%, giảm giá trị hàng lưu kho chính hãng từ 1,586 tỷ xuống 1,216 tỷ đồng/tháng.
Công ty May Hưng Nhân - Tổng Công ty Đức Giang kết quả sau 06 tháng triển khai đã giảm 75% hàng tồn trên chuyền, giảm thời gian hàng ra chuyền từ 2 ngày xuống trong trong ngày, thời gian hàng nhập kho từ 5 ngày xuống 1 ngày, năng suất chuyền may tăng 25-30%.
Sau 6 tháng triển khai dự án cải tiến Kaizen, Công ty Cổ phần May Nam Hà đã giảm được tỷ lệ hàng sai lỗi từ 8,8% xuống còn 8,1%, giảm 25% hàng tồn trên chuyền, hàng tồn so với năng lực sản suất giảm từ trung bình 2,37 ngày xuống còn 1,34 ngày, sản lượng bình quân ngày tăng từ 415 sản phẩm lên 899 sản phẩm.
Bên cạnh những doanh nghiệp áp dụng thành công các công cụ cải tiến, cũng còn khá nhiều doanh nghiệp dù được hỗ trợ áp dụng nhưng hiệu quả lại chưa thực sự nổi bật. Lý giải về điều này, PGS - TS Phạm Hồng - UVTV Liên hiệp hội Khoa học kỹ thuật Hà Nội cho hay: “Có những doanh nghiệp khi áp dụng các phương thức quản lý, công cụ cải tiến rất thành công, mang lại hiệu quả kinh tế xã hội rõ rệt cho doanh nghiệp và người lao động. Đó là một số doanh nghiệp lớn như May Nhà Bè, Tổng công ty Đức Giang, May 10, May Nam Hà, Điện Lào Cai... hoặc những doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài như Bệnh viện Việt Pháp, Công ty cổ phần Trường Hựu Đà Nẵng hay là Công ty Nhựa Rạng Đông TP.HCM... Tuy nhiên, cũng không ít doanh nghiệp khi được hỗ trợ áp dụng công cụ cải tiến năng suất nhưng hiệu quả lại không rõ rệt, chưa nổi bật. Theo tôi, lý do là vì sự chuẩn bị của doanh nghiệp để tiếp cận sự hỗ trợ chưa đầy đủ. Thời gian triển khai ngắn mà hiệu quả (thường có đặc tính trễ) đòi hỏi sau một thời gian triển khai đủ dài. Điểm, phạm vi áp dụng thường nhỏ, trong khi đó doanh nghiệp đủ lớn và nhiều quá trình so với khu vực áp dụng. Sự tham gia cố vấn của cán bộ doanh nghiệp còn hạn chế, bị động, chủ yếu dựa vào tư vấn, trong khi tư vấn lại có số lượng doanh nghiệp cần triển khai lớn”.
Báo cáo tổng kết của từng doanh nghiệp thường thiếu kết quả mang tính định lượng; còn không hoặc chưa đánh giá hiệu quả thực sự của các dự án triển khai thông qua sự duy trì kết quả triển khai và nhân rộng kết quả và chưa có thông tin sau dự án.
Cũng theo PGS - TS Phạm Hồng, giải pháp nâng cao hiệu quả cho các doanh nghiệp khi áp dụng các công cụ cải tiến thì nên tập trung vào hai việc, thứ nhất là tạo ra được các mô hình điểm, trong quá trình triển khai nhân rộng thì vai trò của tư vấn đối với doanh nghiệp không mang tính "cầm tay chỉ việc" nhiều. Trên cơ sở đó, doanh nghiệp sẽ chủ động hơn và trong quá tình triển khai tới các mô hình sẽ sâu sát và hiệu quả hơn.
Để tăng năng suất chất lượng sản phẩm hàng hóa, các doanh nghiệp không còn cách nào khác là phải tiếp cận các công nghệ mới. Các doanh nghiệp phải thực sự sử dụng khoa học công nghệ là công cụ chiến lược để phát triển nhanh và bền vững.